ഇന്ത്യയിലെ നദികൾ: ഹിമാലയൻ നദികളും ഉപദ്വീപീയ നദികളും- ചോദ്യോത്തരങ്ങൾ | പഠനക്കുറിപ്പുകൾ  

PSC 10th, +2, Degree Level പരീക്ഷാസഹായി | LDC | VEO | POLICE | LGS | UPST | LPST | HST | HSST 
ഏത് മത്‌സരപരീക്ഷയായാലും നദികളെ സംബന്ധിച്ച ചോദ്യങ്ങളെ ആത്മവിശ്വാസത്തോടെ നേരിടാൻ ഇത് ഏവരെയും സഹായിക്കും.

നദികൾ 
* ഇന്ത്യയിലെ നദികളെ ഹിമാലയൻ നദികൾ, ഉപദ്വീപീയ നദികൾ എന്നിങ്ങനെ രണ്ടായി തരംതിരിക്കാം. 
ഹിമാലയൻ നദികൾ
* ഹിമാലയത്തിലെ മഞ്ഞുമൂടിയ കൊടുമുടികളും ഹിമാനികളും ശുദ്ധജലത്തിന്റെ വൻ ശേഖരങ്ങളാണ്. ഈ മഞ്ഞു പാളികൾ ഉരുകി രൂപംകൊള്ളുന്ന നീർച്ചാലുകൾ ചേർന്ന് അനേകം മഹാനദികൾ ജന്മമെടുക്കുന്നു. ഇവ ഹിമാലയൻ നദികൾ എന്നറിയപ്പെടുന്നു. താഴ്വാരങ്ങളിലെ ധാരാളമായ മഴയും ഈ നദികളെ പുഷ്ടിപ്പെടുത്തുന്നുണ്ട്.

* സിന്ധു, ബ്രഹ്മപുത്ര, ഗംഗ, യമുന മുതലായവ ഉൾപ്പെടുന്നതാണ് ഹിമാലയൻ നദികൾ. 

ഗംഗ
* ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദിയായി പരിഗണിക്കുന്നത് ഗംഗയെയാണ് (2510 കി.മീ.).

* 2008-ൽ ഇതിനെ ദേശീയനദിയായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.

* ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ പോഷകനദികളുള്ള
നദി ഗംഗയാണ്. രാജ്യവിസ്തൃതിയുടെ നാലിലൊന്നോളം (25 ശതമാനം) ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഗംഗയോളം പാവനമായ മറ്റൊരു നദിയും ഇന്ത്യയിലില്ല.

* സാമ്രാജ്യങ്ങളുടെയോ പ്രവിശ്യകളുടെയോ ആസ്ഥാനമായ നിരവധി നഗരങ്ങൾ ഗംഗാതീരത്തുണ്ടായിരുന്നു.

* മൗര്യ, ഗുപ്ത സാമ്രാജ്യങ്ങളുടെ തലസ്ഥാനമായിരുന്ന പാടലീപുത്രം, ഡൽഹിയിലേക്ക് മാറ്റുംവരെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയുടെ ആസ്ഥാനമായിരുന്ന കൽക്കട്ട (ഗംഗയുടെ കൈവഴിയായ ഹൂഗ്ലിയുടെ തീരത്ത്) എന്നിവ അവയിൽ പ്രധാനപ്പെട്ടവയാണ്. 

* ഹർഷന്റെ രാജധാനിയായിരുന്ന കനൗജ്, അക്ബർ നാമകരണം ചെയ്ത അലഹബാദ് (പ്രയാഗ്), എന്നിവയും ഗംഗാതീരത്താണ്.

* ഗംഗയുടെ കൈവഴിയായ ഭഗീരഥിയുടെ തീരത്തുള്ള മുർഷിദാബാദ് മുഗൾ ഭരണകാലത്ത് അവിഭക്ത ബംഗാൾ പ്രവിശ്യയുടെ ആസ്ഥാനമായിരന്നു .

* ഹിന്ദുക്കളുടെ ഏറ്റവും പരിപാവനമായ പുണ്യസ്ഥലമായ കാശി അഥവാ വാരാണസി (പഴയ പേര് ബനാറസ്) ഗംഗയുടെ തീരത്തുള്ള നഗരങ്ങളിൽ ഏറ്റ
വും പഴയതാണ്.

* വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം വാരാണസിയിലാണ്. ഇത് ശിവനു സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

* ഇന്ത്യ, ബംഗ്ലാദേശ് എന്നീ രാജ്യങ്ങളിലൂടെയാണ് ഗംഗ ഒഴുകുന്നത്.

* ഗംഗയുടെ ശരാശരി ആഴം 52 അടിയും പരമാവധി ആഴം 100 അടിയുമാണ്.

* ഉത്തരാഖണ്ഡിലാണ് നദിയുടെ ഉദ്ഭവം.

* ഉത്തർപ്രദേശ്, ബീഹാർ, പശ്ചിമബംഗാൾ എന്നിവയാണ് ഗംഗ ഒഴുകുന്ന ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾ.

* ഗംഗ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ദൂരം പിന്നിടുന്നത് ഉത്തർപ്രദേശിലാണ്.

* ഗംഗയുടെ ഉൽപത്തി പ്രവാഹങ്ങൾ എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കാവുന്ന അഞ്ച് നദികളാണ് അളകനന്ദ, ധൗളി ഗംഗ, നന്ദാകിനി, പിണ്ടാർ, ഭഗീരഥി എന്നിവ.

* ഇവയിൽ അളകനന്ദയെയും ഭഗീരഥിയെയുമാണ് ഗംഗാപ്രവാഹത്തിന്റെ മുഖ്യ സ്രോതസ്സുകളായി പരിഗ ണിക്കുന്നത്.

* വിഷ്ണുപ്രയാഗിൽവച്ച് അളകനന്ദയും ധൗളിഗംഗയും സംഗമിക്കുന്നു.

* നന്ദപ്രയാഗിൽവച്ച് നന്ദാകിനിയും കർണപ്രയാഗിൽ വച്ച് പിണ്ടാറും രുദ്രപ്രയാഗിൽ വച്ച് മന്ദാകിനിയും ഈ ജലപ്രവാഹത്തിൽച്ചേരുന്നു.

* ദേവപ്രയാഗിൽവച്ച് ഭഗീരഥിയുമായി ചേരുന്നതോടെയാണ് ജലപ്രവാഹം ഗംഗയായി മാറുന്നത്.

* അളകനന്ദയാണ് ഭഗീരഥിയെക്കാൾ വലിയ നദി എങ്കിലും ഗംഗയുടെ ഉറവിടമായി കണക്കാക്കുന്നത് ഭഗീരഥിയെയാണ്.

* ഹൈന്ദവപുരാണങ്ങളിൽ പഞ്ചപ്രയാഗകൾ എന്നാണ് ഈ അഞ്ച്നദീ സംഗമ സ്ഥാനങ്ങൾ പരാമർശി ക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്.

 ഭഗീരഥി 
* ഉത്തരാഖണ്ഡ് സംസ്ഥാനത്ത് കേദാർനാഥിന് വടക്ക് സമുദ്രനിരപ്പിൽനിന്ന് 3892 മീറ്റർ ഉയരത്തിലുള്ള ഗംഗോത്രി ഹിമാനിയിലെ ഗോമുഖിൽനിന്നാണ് ഭഗീരഥിയുടെ ഉദ്ഭവം. ഇവിടെനിന്ന് 205 കിലോമീറ്റർ പിന്നിട്ടാണ് നദി അളകനന്ദയിൽ ലയിക്കുന്നത്.

* ഭഗീരഥൻ എന്ന രാജാവ് കപിലമുനിയുടെ ശാപത്തിൽനിന്ന് തന്റെ 60000 പുർവികർക്കുമോക്ഷം ലഭിക്കാൻ തപസ്സുചെയ്ത് ഗംഗയെ ഭൂമിയിലേക്ക് ഒ ഴുക്കിയെന്ന് പുരാണങ്ങളിൽ പരാമർശിക്കുന്നു.

* ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ അണക്കെട്ടായ തെഹ് രി ഡാം നിർമിച്ചിരിക്കുന്നത് ഭഗീരഥിയിലാണ്. 260.5 മീറ്റർ ഉയരമുള്ള പദ്ധതിയുടെ ശേഷി 2400 മെഗാവാട്ടാണ്.

അളകനന്ദ 
* ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ ഹിമാലയൻ മലനിരകളിൽ 4202 മീറ്റർ ഉയരത്തിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ശതോപാന്ത് തടാകത്തിൽനിന്ന് അളകനന്ദ ഉദ്ഭവിക്കുന്നു.

* അളകനന്ദയുടെ തീരത്താണ് ശങ്കരാചാര്യർ സ്ഥാപിച്ച ബദരീനാഥ് വിഷ്ണുക്ഷേത്രം.

* പരമ്പരാഗത ആചാരപ്രകാരം, ബദരീനാഥിലെ മുഖ്യപൂജാരി കേരളത്തിൽനിന്നുള്ള നമ്പൂതിരി ബ്രാഹ്മണനാണ്.

* ദേവപ്രയാഗിൽനിന്ന് ഗംഗയെന്ന പേരുമായി തെക്കോട്ടൊഴുകുന്ന നദി ഋഷികേശ് പിന്നിടുന്നു.

* യോഗയുടെ തലസ്ഥാനം എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന ഈ സ്ഥലം സമതലത്തി ലേക്കുകടക്കുംമുമ്പ് ഗംഗയുടെ തീരത്തുള്ള അവസാനത്തെ ഹിമാലയൻ നഗരമാണ്.

* ഹിമാലയത്തിന്റെ കവാടം എന്നു വിളിക്കുന്നത് ഋഷികേശിനെയാണ്.

ഗംഗയുടെ പ്രയാണം 
* 200 കിലോമീറ്റർ പിന്നിട്ട് ഹരിദ്വാറിൽ എത്തുന്നതോടെ ഗംഗയുടെ സമതല പ്രയാണം ആരംഭിക്കു ന്നു.

* ഹരിയുടെ (ദൈവത്തിന്റെ കവാടം എന്നാണ് ഹരിദ്വാർ എന്ന വാക്കിനർഥം. 

* കുംഭമേള നടക്കുന്ന നാലു സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്ന് ഹരിദ്വാറാണ് (ഉത്തരാഖണ്ഡ്). 

* കാൺപുർ, കനൗജ് എന്നിവ പിന്നിട്ട് അലഹബാദിലെത്തുമ്പോൾ ഗംഗയിൽ യമുന ലയിക്കുന്നു.

* ഐതിഹ്യപ്രകാരം സരസ്വതി നദിയും ഇവിടെ വന്നുചേരുന്നു. അതിനാൽ ത്രിവേണി സംഗമം എന്നറിയപ്പെടുന്നു.

* കുംഭമേള നാലു സ്ഥലങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പ്രാധാന്യമുള്ളതാണ് അലഹബാദ്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ജനക്കൂട്ടം രൂപംകൊള്ളുന്നത് അലഹബാദ് കുംഭമേളയ്ക്കാണ്.

* 12 വർഷത്തിലൊരിക്കലാണ് കുംഭമേള നടക്കുന്നത്. ഹരിദ്വാർ, അലഹബാദ്, നാസിക്, ഉജ്ജയിനി എന്ന ക്രമത്തിലാണ് കുംഭമേള നടക്കുന്നത്.

* ഹരിദ്വാറിലെയും നാസിക്കിലെയും കുഭമേളകൾ മൂന്നുവർഷത്തെ വ്യത്യാസത്തിലാണ് നടക്കുന്നത്.

* നാസിക്കിലെയും ഉജ്ജയിനിയിലെയും നടക്കുന്നത് ഒരേ വർഷത്തിലോ ഒരു വർഷത്തെ വ്യത്യാസത്തിലോ ആയിരിക്കും.

* വ്യാഴം, സൂര്യൻ, ചന്ദ്രൻ എന്നിവയുടെ സ്ഥാനമനുസരിച്ചാണ് തീയതി നിർണയിക്കുന്നത്.

* ആറു വർഷത്തിലൊരിക്കൽ അർധ കുംഭമേള നടക്കും. ഹരിദ്വാറും അലഹബാദും മാത്രമാണ് ഇതിന്റെ വേദികൾ.

* 144 വർഷത്തിലൊരിക്കൽ അതായത് പ്രന്തണ്ട് സാധാരണ കുംഭമേള പൂർത്തിയാകുമ്പോൾ മഹാകുംഭമേള നടക്കും .

* വാരാണസി, പാറ്റ്ന, ഘാസിപ്പുർ, ഭഗൽപൂർ, മിർസാപ്പൂർ, ബലിയ, ബക്സാർ, സെയ്ത്പൂർ, ചുനാർ തുടങ്ങിയ നഗരങ്ങൾ ഗംഗാതീരത്താണ്.

* യമുന, രാംഗംഗ, ഗോമതി, കോസി, സോൺ, ഗന്ധകി, ഗാ൦ഘ് ര മുതലായവ ഗംഗയുടെ പോഷകനദിക ളാണ്.

* മുർഷിദാബാദ് ജില്ലയിലെ ധുലിയാൻ എന്ന സ്ഥലത്തിനുവടക്കുവച്ച് ഗംഗ രണ്ടായി പിരിയുന്നു. ഒരു കൈവഴിയായ ഭാഗീരഥി-ഹൂഗ്ലി പശ്ചിമ ബംഗാളിലുടെ ഒഴുകി ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ ചേരുന്നു.

* രൂപനാരായൺ, ദാമോദർ എന്നീ നദികൾ ഹൂഗ്ലിയുടെ പോഷകനദികളാണ്.

* ഭഗീരഥിയിൽ പദ്മയുടെ ശാഖയായ ജലാംഗി വന്നുചേരുന്ന സ്ഥലമായ മായപ്പൂർ മുതൽ അത് ഹൂഗ്ലി എന്നറിയപ്പെടുന്നു.

* ജലാംഗിയുടെ തീരത്തുള്ള നഗരമാണ് കൃഷ്ണനഗർ.

* ഹൗറ, കൊൽക്കത്ത, ഡയമണ്ട് ഹാർബർ, ഹാൽഡിയ എന്നിവ ഹുഗ്ലി നദിയുടെ തീരത്താണ്.

* ഹൂഗ്ലിയുടെ പതനസ്ഥാനത്താണ് 300 ചതുശ്രകിലോമീറ്ററോളം വിസ്തീർണമുള്ള ഗംഗാസാഗർ ദ്വീപ്. ജനുവരിയിൽ ഇവിടെ നടക്കുന്ന മകര സംക്രാന്തി ഉൽസവത്തിന് ആയിരക്കണക്കിനു ഹിന്ദുക്കൾ പങ്കെടുത്ത് കപിലമുനി ക്ഷേത്രത്തിൽ പൂജ നടത്തുന്നു.

* ഹൂഗ്ലി നദിക്കു കുറുകേയുള്ള ഹൗറ പാലം അഥവാ രബീന്ദ്രസേതു കൊൽക്കത്തയെയും ഹൗറയെയും ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു.

* ഹൂഗ്ലിയിൽ ചേരുന്ന നദിയാണ് ദാമോദർ.

* ബംഗാളിന്റെ ദുഃഖം എന്ന് ദാമോദർ അറിയപ്പെടുന്നു. 

* ലോകത്തെ ഏറ്റവും തിരക്കുള്ള പാലങ്ങളിലൊന്നാണ് രബീന്ദ്രസേതു.

* വിദ്യാസാഗർ സേതു (രണ്ടാം ഹൂഗ്ലിപ്പാലം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു), വിവേകാനന്ദ സേതു(വില്ലിംഗ്ടൺ പാലം), നിവേദിതാ സേതു (രണ്ടാം വിവേകാനന്ദ പ്പാലം) എന്നീ പാലങ്ങളും ഹൂഗ്ലിയിലാണ് (സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്റെ ശിഷ്യയായിരുന്നു സിസ്റ്റർ നിവേദിത)

* ഒരു മേജർ തുറമുഖം (കൊൽക്കത്ത) സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഏക ഇന്ത്യൻ നദിയും ഹൂഗ്ലിയാണ്. ഗാർഡൻ റീച്ച് കപ്പൽനിർമാണശാലയും ഇതിനു സമീപമാണ്.

* തീരത്ത് കുംഭമേള നടക്കുന്ന ഒന്നിലധികം കേന്ദ്രങ്ങളുള്ള (ഹരിദ്വാർ, അലഹബാദ്) ഏക ഇന്ത്യൻ നദിയും ഗംഗയാണ്.

ബംഗ്ലാദേശിൽ 
* ബംഗ്ലാദേശിലേക്ക് കടക്കുന്ന ഗംഗ അറിയപ്പെടുന്നത് പദ്മ എന്ന പേരിലാണ്.

* 220 കിലോമീറ്റർ ബംഗ്ലാദേശിലൂടെ ഒഴുകിയശേഷം പദ്മ, തെക്കോട്ടൊഴുകി വരുന്ന ബ്രഹ്മപുത്രയുടെ പ്രധാന കൈവഴിയായ ജമുനയുമായി സന്ധിക്കുന്നു.

* തുടർന്ന് ബംഗാൾ ഉടക്കടൽ ലക്ഷ്യമാക്കി പ്രയാണം ചെയ്യുന്ന പദ്മയിൽ മേഘ്ന വന്നുചേരുന്നു. അതിനുശേഷം മേഘ്നയെന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന
ഈ നദിയുടെ കീഴ്ഭാഗം അനവധി കെട്ടിടങ്ങളും സ്മാരകങ്ങളും നശിപ്പിച്ചിട്ടുള്ളതിനാൽ കീർത്തിനാശിനി എന്നറിയപ്പെടുന്നു.

* ഈ നദിയുടെ അഴിമുഖത്താണ് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഡെൽറ്റയായ സുന്ദർബൻസ്.

* 350 കിലോമീറ്ററിലേറെ വീതിയിൽ ഇന്ത്യയിലും ബംഗ്ലാദേശിലുമായി വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന ഈ അഴിപ്രദേശത്താണ് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കണ്ടൽ വനം.

* സുന്ദരി എന്നുപേരുള്ള കണ്ടൽച്ചെടികൾ ധാരാളം ഉള്ളതിനാലാണ് സുന്ദർബൻ എന്ന പേരുവന്നത്.

* സുന്ദർവൻ ദേശീയോദ്യാനത്തിന് ലോക പൈതൃകപ്പട്ടികയിൽ സ്ഥാനമുണ്ട്.

* വെള്ളപ്പൊക്കത്താൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ പേർ മരണമടയുന്ന രാജ്യം ബംഗ്ലാദേശാണ്.

ഫറാക്ക തടയണ (ബാരേജ്) 
* ഭാഗീരഥി-ഹൂഗ്ലി നദിയിലേക്കുള്ള ജലപ്രവാഹം വർധിപ്പിച്ച് കൽക്കട്ടാ തുറമുഖത്തെ കാര്യക്ഷമമാ ക്കുവാൻ ഗംഗയിൽ നിർമിച്ചതാണ് ഫറാക്ക് ബാരേജ്. ഇതിന്റെ നിർമാണം 1960-ൽ ആരംഭിച്ച് 1974-ൽ പൂർത്തിയായി.

* ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ തടയണകളിലൊന്നാണിത്.

* ഇതിന്റെ വലതുഭാഗത്തുനിന്ന് പുറപ്പെടുന്ന കനാൽ ജംഗിപ്പൂരിനുതാഴെ ഭാഗീരഥിയിൽ ചേരുന്നു.

മഹാത്മാ ഗാന്ധി സേതു 
* ഗംഗയിൽ പാറ്റ്നയിലുള്ള മഹാത്മാ ഗാന്ധി സേതുവാണ് (ഗംഗാസേതുവെന്നും അറിയപ്പെടുന്നു) ഗം ഗയുടെ കുറുകെ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്ന ഏറ്റവും വലിയ പാലം (5.575 കി.മീ.).

* ഗാമൺ ഇന്ത്യ ലിമിറ്റഡ് നിർമിച്ച് 1982-ൽ ഇന്ദിരാഗാന്ധി രാഷ്ട്രത്തിനു സമർപ്പിച്ച പാലം പാറ്റ്നയെയും ഹാജിപ്പൂരിനെയും ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു.
 
യമുന 
* ഗംഗയുടെ പോഷകനദികളിൽ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയതും വലുപ്പത്തിൽ രണ്ടാം സ്ഥാനം ഉള്ളതുമായ നദി യമുനയാണ്.

* ഇന്ത്യയിലെ പോഷകനദികളിൽ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദി യമുനയാണ്.

* സമുദ്രത്തിൽ പതിക്കാത്ത ഇന്ത്യൻ നദികളിൽ ഏറ്റവും നീളംകൂടിയത് യമുനയാണ്.

* ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ ലോവർ ഹിമാലയത്തിലെ യമുനോത്രി ഹിമാനിയിൽനിന്നാണ് യമുനയുടെ തുടക്കം.

* ഉത്തരാഖണ്ഡ്, ഹരിയാന, ഡൽഹി, ഉത്തർ പ്രദേശ് എന്നിവയിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന നദിക്ക് 1376 കിലോമീറ്റർ നീളമുണ്ട്.

* പുരാണങ്ങളിൽ കാളിന്ദി എന്ന പേരിൽ പരാമൃഷ്ടമായിട്ടുള്ള നദി യമുനയാണ്.

* ഹൈന്ദവ പുരാണ പ്രകാരം സൂര്യന്റെ മകളും യമന്റെ സഹോദരിയുമായ യമുനയെ യാമി എന്നും വിളിക്കുന്നു.

* ബാഗ്പെട്ട്, ഡെൽഹി, നോയ്ഡ, മധുര, ആഗ്ര, ഫിറോസാബാദ്, ഇട്ടാവ, കൽപി, ഹമിർപുർ എന്നിവ യമുനയുടെ തീരത്താണ്.

* ചംബൽ, കെൻ, ബേട്വ, സിന്ധ്, ടോൺസ്, ഋഷി ഗംഗ, ഹനുമാൻഗംഗ എന്നിവയും യമുനയിലാണ് ചേരുന്നത്.

* യമുനയിൽ ചംബൽ വന്നു ചേരുന്ന സ്ഥലമാണ് ഇട്ടാവ.

* മധ്യപ്രദേശിൽ ഇൻഡോറിൽ ജനപാവോ മലനിരകളിൽ ച൦ബൽ ഉദ്ഭവിക്കുന്നു. രാജസ്ഥാൻ, ഉത്തർ പ്രദേശ് എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ കൂടിയും ഒഴുകുന്നു.

* ചംബൽ നദീതട പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമായ അണക്കെട്ടുകളാണ് മധ്യപ്രദേശിലെ ഗാന്ധി സാഗർ ഡാം, രാജസ്ഥാനിലെ റാണാ പ്രതാപ് സാഗർ ഡാം, ജവാഹർ സാഗർ ഡാം, കോട്ട തടയണ എന്നിവ.

* ചംബലിന്റെ തീരത്തുള്ള പ്രധാന പട്ടണമാണ് രാജസ്ഥാനിലെ കോട്ട.

* ചംബലിന്റെ പോഷകനദിയായ ശിവയുടെ ഉദ്ഭവം ഇൻഡോറിനു സമീപമാണ്.

* മധ്യപ്രദേശിലെ കെയ്മൂർ മലനിരകളിൽ ഉദ്ഭവിക്കുന്നവയാണ് കെൻ നദിയും രാമായണത്തിൽ തമസ എന്ന പേരിൽ പരാമർശിക്കുന്ന ടോൺസ് നദിയും .

* മധ്യപ്രദേശിലെ വിന്ധ്യാനിരകളിലാണ് ബേട് വയുടെ ഉദ്ഭവം. മാതാതില അണക്കെട്ട് ഈ നദിയിലാണ്.

* യമുനയുടെ ഏറ്റവും വലിയ പോഷകനദിയാണ് ടോൺസ്. യമുനയിൽ ചേരുന്ന സമയത്ത് അത് യമുനയെക്കാൾ വലിയ ജലപവാഹമാണ്.

* ഗംഗയിൽ ചേരുന്ന നദികളിൽ ഏറ്റവും പടിഞ്ഞാറായി ഉദ്ഭവിക്കുന്ന നദിയാണ് പാബർ.

രാംഗംഗ 
* ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ ഹിമാലയത്തിലെ താഴ്ന്ന മലനിരകളിൽനിന്നാണ് രാംഗംഗയുടെ തുടക്കം.

* കോർബറ്റ് നാഷണൽ പാർക്കിലൂടെ ഒഴുകുന്ന നദിയുടെ തീരത്തുള്ള പ്രമുഖ നഗരമാണ് ബറേലി.

ഗോമതി 
* ഉത്തർ പ്രദേശിൽ പിലിഭത്തിനു മൂന്നു കിലോമീറ്റർ കിഴക്കുനിന്ന് ഗോമതി ഉദ്ഭവിക്കുന്നു.

* ലക്നൗ , ലഖിംപൂർ ഖേരി, സുൽത്താൻപൂർ, ജൗൺപൂർ എന്നിവ ഗോമതീതീരത്താണ്.

* പുരാണപ്രകാരം, വസിഷ്ഠമുനിയുടെ പുത്രിയാണ് ഗോമതി.

ഗാഘ് ര 
* ചൈനയിലെ ടിബറ്റ്, നേപ്പാൾ എന്നിവിടങ്ങളിലൂടെ ഒഴുകി ഇന്ത്യയിൽ പ്രവേശിച്ച് ഗംഗയിൽ ചേരുന്നു.

* നേപ്പാളിൽ 507 കി.മീ. പിന്നിടുന്ന ഗാഘ് ര  അവിടത്തെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദിയാണ്.

* നേപ്പാളിൽ കർനാലി എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന നദി 1080 കി.മീ. പിന്നിട്ടാണ് ബീഹാറിലെ ഡോറിഗഞ്ചിൽ വച്ച് ഗംഗയിൽ ചേരുന്നത്.

* ഗാഘ് രയിൽ ലയിക്കുന്ന മഹാകാളി അഥവാ ശാരദാ നദിയുടെ ഉദ്ഭവം നേപ്പാളിലെ കാലാപാനിയാണ്. 350 കിലോമീറ്ററാണ് നീളം. ഉത്തരാഖണ്ഡ് ഭാഗത്ത് ഇന്ത്യയുമായുള്ള നേപ്പാളിന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ അതിർത്തിയായി വർത്തിച്ചുകൊണ്ട് മഹാകാളി ഒഴുകുന്നു.

* ഗാഘ് ര നദിയുടെ താഴ്ഭാഗത്തെ സരയൂ നദിയായി കണക്കാക്കുന്ന 
ഭൗമശാസ്ത്രകാരൻമാരുണ്ട്.

* രാമായണത്തിലെ അയോധ്യ സരയൂ നദിയുടെ തീരത്താണ്.

* മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ ഏഴാമത്തെ അവതാരമായ ശ്രീരാമൻ കോസല സിംഹാസനമൊഴിഞ്ഞശേഷം ഈ നദിയിൽ മുങ്ങി സ്വമേധയാ ജീവൻ വെടിഞ്ഞെന്നാണ് വിശ്വാസം.

* ഗംഗയുടെ പോഷകനദികളിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ജലവുമായി വന്നുചേരുന്നത് ഗാഘ് രയാണ്.

ഗന്ധകി 
* തെക്കൻ നേപ്പാളിൽ നാരായണി അഥവാ കൃഷ്ണ ഗന്ധകി എന്ന പേരിലും ഇന്ത്യയിൽ ഗന്ധകി എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്ന നദി ബീഹാറിൽ സോണി പൂരിനു സമീപം ഗംഗയിൽ ചേരുന്നു.

* നീളം 630 കി.മീ.

* നേപ്പാളിലെ ചിതൻ ദേശീയോദ്യാനവും ബീഹാറിലെ വാല്മീകി ദേശീയോദ്യാനം ഈ നദിക്ക് സമീപമാണ്.

കോസി 
* ചൈന, നേപ്പാൾ, ഇന്ത്യ എന്നീ രാജ്യങ്ങളിലായി തടപ്രദേശം വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്ന നദിയാണ് കോസി.

* ബീഹാറിന്റെ ദു:ഖം എന്നറിയപ്പെടുന്ന കോസിയിലെ വെള്ളപ്പൊക്കവും ഗതിമാറിയൊഴുകലും ആയിരക്കണക്കിനു ജീവൻ അപഹരിക്കാറുണ്ട്. അതിനാൽ കോസിയെ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും അപകടകാരിയായ നദി എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു.

* ഋഗ്വേദത്തിൽ കൗശിക എന്ന പേരിൽ ഈ നദി പരാമർശിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

* നേപ്പാളിലെ സഗർമാതാ ദേശീയോദ്യാനം ഈ നദിക്കു സമീപമാണ്.

* ഇന്ത്യ-നേപ്പാൾ തമ്മിൽ 1954-ൽ കാഠ്മണ്ഡുവിൽ ഒപ്പുവെച്ച ഉടമ്പടി പ്രകാരം നിർമിച്ച സംയുക്ത സംരംഭമാണ് കോസി പ്രോജക്ട്.

സോൺ 
* മധ്യപ്രദേശിൽ ഉദ്ഭവിക്കുന്നു.

* തെക്കുഭാഗത്തുനിന്ന് ഗംഗയിൽച്ചേരുന്ന പോഷകനദികളിൽ ഏറ്റവും വലുതാണിത്.

* 784 കി.മീ. നീളമുണ്ട്.

* റിഹണ്ട് ഇതിന്റെ പോഷകനദിയാണ്.

* ഗോവിന്ദ് വല്ലഭ് പന്ത് സാഗർ അണക്കെട്ട് റിഹണ്ടിലാണ് (യു. പി.).

* കേരളത്തിലെ വല്ലാർപാടം പാലമാണ് ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ റെയിൽവേ പാലം (4.62 കി. മീ.).

* സോൺ നദിയിലെ നെഹ്‌റു സേതുവാണ് ഉത്തരേന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ റെയിൽവേപ്പാലം (3.065 കി.മീ.).

* ഇന്ദ്രപുരി തടയണ സോൺ നദിയിലാണ്.

ദാമോദർ 
* ജാർഖണ്ഡിലെ ചോട്ടാനാഗ്പൂർ പീഠഭൂമിയിൽ പലാമുവിൽ ഉദ്ഭവിക്കുന്നു. പശ്ചിമ ബംഗാളിൽകടന്ന് ഹൂഗ്ലിയിൽ ലയിക്കുന്നു.

* 592 കി.മീ.നീളമുണ്ട്.

* പ്രധാന പോഷകനദി ബരാകർ.

* ബംഗാളിന്റെ ദു:ഖം എന്നറിയപ്പെടുന്നത് ദാമോദറാണ്.

* സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ വിവിധോദ്യേശ്യ പദ്ധതി ദാമോദർ വാലി കോർപ്പറേഷനാണ് (1948).

* ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ ഭൂഗർഭ ജലവൈദ്യുതി നിലയമായ മൈതോൺ ഈ പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമാണ്. ജാർഖണ്ഡിൽ ബരാകർ നദിയിലാണിത്.

* ജർമനിയിൽ ഖനന-വ്യവസായ മേഖലയായ റൂർ താഴ്വരയോടുള്ള സാദൃശ്യം കാരണം ദാമോദർ താഴ് വരയെ Ruhr of India എന്നു വിളിക്കാറുണ്ട്. 

ബ്രഹ്മപുത്ര 
* ചൈന, ഇന്ത്യ, ബംഗ്ലാദേശ് എന്നീ രാജ്യങ്ങളിലുടെ ഒഴുകുന്ന നദിയാണ് ബ്രഹ്മപുത്ര.

* പുരുഷനാമം പേറുന്ന ഇന്ത്യയിലെ അപൂർവം നദികളിലൊന്നായ ഇത് രാജ്യത്തെ നദികളിൽ ഏറ്റവും ജലസമ്പന്നമാണ്.

* 2900 കിലോമീറ്ററാണ് ബ്രഹ്മപുത്രയുടെ നീളം. നദിയുടെ ശരാശരി ആഴം 124 അടിയും പരമാവധി ആഴം 380 അടിയുമാണ്.

* ഇന്ത്യയിലെ ചുവന്ന നദി എന്നറിയപ്പെടുന്നത് ബ്രഹ്മപുത്രയാണ്.

* ചൈനയിലെ ടിബറ്റിൽ ഉത്തര ഹിമാലയത്തിലെ കൈലാസ പർവതത്തിനു സമീപം ജിമാ യാങ്സോങ് (ചെമ യൂങ് ദുങ്) ഹിമാനിയിൽനിന്ന് ബ്രഹ്മപുത്ര ഉദ്ഭവിക്കുന്നു.

* യാർലങ്, സാങ്പോ എന്നീ പേരുകളിൽ ടിബറ്റിൽ അറിയപ്പെടുന്ന നദി അതിന്റെ ഉദ്ഭവസ്ഥാനത്തുനിന്ന് 1700 കിലോമീറ്റർ കിഴക്കോട്ട് ഒഴുകുന്നു. ഈ ഘട്ടത്തിൽ സമുദ്രനിരപ്പിൽനിന്ന് ശരാശരി 4000 മീ റ്റർ ഉയരത്തിലാണ് നദിയുടെ ഒഴുക്ക്.

* ലോകത്തിലെ പ്രധാന നദികളിൽ ഏറ്റവും ഉയരത്തിൽ ഒഴുകുന്നത് ബ്രഹ്മപുത്രയാണ്.

* കിഴക്കോട്ടുള്ള പ്രയാണത്തിനൊടുവിൽ നംച ബറുവ പർവതത്തെ വലംവച്ചൊഴുകുന്ന നദി തുടർന്ന് സിയാങ് എന്ന പേരിൽ അരുണാചൽ പ്രദേശിൽ പ്രവേശിക്കുന്നു. തുടർന്ന് കുത്തനെ താഴോട്ടൊഴു കുന്ന നദിയെ സമതലത്തിലെത്തുമ്പോൾ ദിഹാങ് എന്നു വിളിക്കുന്നു. തുടർന്ന് ദിബാങ്, ലോഹിത് നദികൾ വന്നുചേരുന്നതോടെ ജലപവാഹം വളരെ വിശാലമാകുകയും അത് ബ്രഹ്മപുത്ര എന്നറിയപ്പെ ടുകയും ചെയ്യുന്നു.

* ബഹ്മപുത്രയുടെ ഏറ്റവും വലിയ പോഷകനദിയായ സുബൻസിരിയുടെ നീളം 442 കിലോമീറ്ററാണ്. ഈ നദി ഉദ്ഭവിക്കുന്നത് ഹിമാലയത്തിൽനിന്നാണ്.

* അസമിന്റെ ജീവനാഡിയായി കടന്നുപോകുന്ന ബഹ്മപുത്രയുടെ തീരത്തെ പട്ടണങ്ങളാണ് ദിബ്രുഗഢ്, ഗുവഹത്തി, ഹാജോ തുടങ്ങിയവ.

* ഹിന്ദു, ബുദ്ധ, ഇസ്ലാം മതക്കാർ പാവനമായി കണക്കാക്കുന്ന സ്ഥലമാണ് ഹാജോ.

* വടക്കു കിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ നഗരമായ ഗുവഹത്തിയ്ക്കുള്ളിലാണ് അസമിന്റെ തലസ്ഥാനമായ ദിസ്പൂർ.

* ബ്രഹ്മപുത്രയ്ക്ക് സമീപം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ദേശീയോദ്യാനമാണ് ഒറ്റക്കൊമ്പൻ കാണ്ടാമൃഗത്തിനു പ്രസിദ്ധമായ കാസിരംഗ.

* തെക്കനേഷ്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ശുദ്ധജലദ്വീപായ മജുലി (421.65 ച.കി.മീ.) ബ്രഹ്മപുത്രയിലാണ്.

* ബ്രഹ്മപുത്രയിലെ വെള്ളപ്പൊക്കം പലപ്പോഴും അസമിൽ കനത്ത നാശം സൃഷ്ടിക്കാറുണ്ട്. അതിനാൽ ഈ നദി ആസാമിന്റെ ദുഃഖം എന്നു വിളിക്കപ്പെടുന്നു.

* അസമിലൂടെ ഒഴുകുമ്പോൾ 10 കി.മീറ്റർ വരെ വീതിയാർജിക്കുന്ന നദിയുടെ വീതി മേഘാലയ പീഠഭൂമി യിലെത്തുമ്പോളാണ് ഏറ്റവും കുറവ്-ഒരു കിലോ മീറ്റർ മാത്രം.

* അസമിൽ ബ്രഹ്മപുത്രയിൽ നിർമിച്ചിരിക്കുന്ന നര നാരായൺ സേതുവാണ് വടക്കുകിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ റെയിൽവേപ്പാലം (2.3 കി.മീ.).

* ഗോൽപാരയ്ക്കുസമീപം ബംഗ്ലാദേശിലേക്ക് കടക്കുന്ന ബ്രഹ്മപുത്ര രണ്ടു ശാഖകളായി പിരിയുന്നു. പ്രധാനശാഖ ജമുനയെന്ന പേരിൽ ഗംഗയുടെ മുഖ്യ ജലപ്രവാഹമായ പദ്മയിൽ ചേരുന്നു. തുടർന്നും നദിയുടെ പേര് പദ്മ എന്നുതന്നെയാണ്.

* ബ്രഹ്മപുത്രയുടെ മറ്റൊരു കൈവഴി മേഘ്നയിൽ ചേർന്ന് ആ പേരിൽ ഒഴുകുകയും പിന്നീട് ചന്ദ്പൂർ ജില്ലയിൽ വച്ച് പദ്മയിൽ ലയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. തുടർന്ന് സംയോജിത ജലപ്രവാഹം അറിയപ്പെടുന്നത് ലോവർ മേഘ്ന എന്നാണ്.

* ചന്ദ്പൂർവരെ മേഘ്ന അറിയപ്പെടുന്നത് അപ്പർ മേഘ്ന എന്നാണ്.

* കിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിലെ മലനിരകളിൽ മണിപ്പുർ സംസ്ഥാനത്ത് ഉദ്ഭവിക്കുന്ന ബരാക് നദി മിസോറമിലൂടെ ഒഴുകി അസമിൽ പ്രവേശിക്കുകയും തെക്കൻ അസമിലെ കരിംഗഞ്ച് ജില്ലയിൽ വച്ച് രണ്ടായി പിരിയുകയും ചെയ്യുന്നു. വടക്കൻ ശാഖ സുർമ എന്നും തെക്കൻശാഖ കുഷിയാര എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. മേഘാലയ മലനിരകളിലെ നദികൾ ചെന്നു ചേരുന്നത് സുർമയിലാണ്. സോമേശ്വരി നദി വന്നു ചേർന്നതിനുശേഷം സുർമ അറിയപ്പെടുന്ന മറ്റൊരു പേരാണ് ബൗലായി. സിൽഹറ്റ്, ത്രിപുര മലനിരകളിൽനിന്നുള്ള ജലപ്രവാഹങ്ങൾ വന്നു ചേരുന്ന കുഷിയാര നദിയിൽ
 സുർമയുടെ ഒരു ശാഖ വന്നു ചേരുന്നതോടെ അത് കൽനി എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു.

* ബംഗ്ലാദേശിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്ന സുർമയും കുഷി നാരയും കിഷോർഗഞ്ച് ജില്ലയിൽ ഭരബ് ബസാറിനു മുകളിൽ വച്ച് സംയോജിക്കുമ്പോഴാണ് ജലപ്ര വാഹത്തിന് മേഘ്ന എന്ന പേരു കൈവരുന്നത്.

* സമുദ്രത്തിൽ ചേരുന്നതിനുമുമ്പ് ഒരു ദ്വീപിനു രൂപം നൽകിക്കൊണ്ട് (ലോവർ) മേഘ്ന രണ്ടായി പിരിയുന്നു. പടിഞ്ഞാറൻ പ്രവാഹം ഇൽഷ എന്നും കിഴക്കൻ പ്രവാഹം ബാംനി എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. 90 കി.മീ.നീളവും 25 കി.മീ.വീതിയും 1441 ചതുരശ്ര കി.മീ. വിസ്തീർണവുമുള്ള ഭോല ദ്വീപ് (ദക്ഷിണ ഷാബാസ്പൂർ) ബംഗ്ളാദേശിലെ ഏറ്റവും വലിയ ദ്വീപാണ്. ഇതുകൂടാതെ മേഘ്നയുടെ പത നസ്ഥാനത്ത് സുന്ദർബൻ ഡെൽറ്റയിൽ അനവധി ചെറുദ്വീപുകളുമുണ്ട്.

* അസമിലെ ഏറ്റവും വലിയ രണ്ടാമത്തെ നഗരമായ സിൽച്ചാർ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത് ബരാക്കിന്റെ തീരത്താണ്.

* ബംഗ്ളാദേശിലെ ഏറ്റവും വീതി കൂടിയ നദിയായ മേഘ്നയ്ക്ക് ചില ഭാഗങ്ങളിൽ 12 കിലോമീ റ്റർ വരെ വീതിയുണ്ട്.

* ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ ചേരുന്ന ഗംഗ- ബ്രഹ്മപുത്ര പ്രവാഹത്തിന്റെ പതനസ്ഥാനത്ത് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഡെൽറ്റയായ സുന്ദർബൻസ് രൂപംകൊള്ളുന്നു. 59,570 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററാണ് സുന്ദർബൻസ് ഡെൽറ്റയുടെ വിസ്തീർണം.

 സിന്ധു 
* സിന്ധുവാണ് ഇന്ത്യയെന്ന പേര് നമ്മുടെ രാജ്യത്തിനു ലഭിക്കാൻ കാരണമായ നദി.

* 3180 കിലോമീറ്റർ നീളമുള്ള സിന്ധുവാണ് ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദി.

* ഋഗ്വേദത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ പരാമർശിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന നദിയാണ് സിന്ധു.

* ഈ നദിയുടെ പേരിൽനിന്നാണ് ഗ്രീക്കുകാർ ഇന്ത്യയെന്നും അറബികൾ ഹിന്ദു എന്ന വാക്കും ആവിഷ്കരിച്ചത്.

* സിന്ധു നദീതട സംസ്കാരം ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രാചീനമായ സംസ്കാരങ്ങളിലൊന്നാണ്.

* ചൈനയിൽ ടിബറ്റിൽ മാനസസരോവർ തടാകത്തിനു സമീപം സെന്ഗ്ഗെ, ഗാർ എന്നീ നദികൾ ചേർന്ന് സിന്ധു രൂപംകൊള്ളുന്നു.

* ജമ്മു കശ്മീരിലെ ലഡാക്കിലൂടെയും തുടർന്ന് പാകിസ്താനിലൂടെയും ഒഴുകി കറാച്ചി തുറമുഖത്തിനു സമീപം അറേബ്യൻ കടലിൽ പതിക്കുന്ന സിന്ധു പാകിസ്താനിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദിയാണ്.

* നിരവധി പോഷകനദികൾ സിന്ധുവിനെ ജലസമ്പന്നമാക്കുന്നു. പഞ്ചാബിലെ അഞ്ചു നദികളായ ഝലം, ചിനാബ്, രവി, ബിയാസ്, സത്ലജ് എന്നീ നദികളിലെ ജലം സിന്ധുവിലാണ് വന്നുചേരുന്നത്.

* ഝലവും രവിയും ചിനാബിൽ ലയിക്കുന്നു. ബിയാസ് ചേരുന്നത് സത് ലജിലാണ്. തുടർന്ന് സത് ലജ് ചിനാബും യോജിച്ച് രൂപംകൊള്ളുന്ന പഞ്ചനദ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ജലപ്രവാഹം മിത്താൻകോട്ടിനുസ മീപം സിന്ധുവിൽ ചേരുന്നു.

* സിന്ധുവിന്റെ അലഹബാദ് എന്നാണ് മിത്താൻകോട്ട് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്. ഈ സംഗമത്തോടെ ഏഴുനദികളിലെ ജലം (സിന്ധുവും അഞ്ചു പോഷകനദികളും കാബുൾ നദിയും) ഉൾക്കൊള്ളുന്നതിനാൽ അതിനെ സാത്നദ് എന്നു വിളിക്കുന്നു.

* അറേബ്യൻ കടലിന് അഭിമുഖമായിട്ടുള്ള സിന്ധുവിന്റെ അഴിപ്രദേശത്തിന് സപ്ത സിന്ധു ഡെൽറ്റ എന്നാണ് പേര് (ഋഗ്വേദത്തിലെ സപ്ത സിന്ധുവിൽ ഉൾപ്പെടുന്നത് സിന്ധുവും അഞ്ചു പോഷകനദികളും സരസ്വതി നദിയുമാണ്.)

* ഷയോഗ്, ഷിഗർ, ജിൽജിത് എന്നിവയും സിന്ധുവിന്റെ പോഷകനദികളാണ്.

ഝലം
* പഞ്ചാബ് നദികളിൽ ഏറ്റവും പടിഞ്ഞാറുള്ളത്. പ്രാചീന നാമം വിതാസ്ത.

* ചിനാബിൽ ലയിക്കുന്നു. മഹാനായ അലക്സാണ്ടറും പോറസും തമ്മിൽ ബി.സി. 326-ൽ ഹൈഡാസ്പസ് യുദ്ധം നടന്നത് ഝലത്തിന്റെ തീരത്താണ്. ഈ യുദ്ധത്തിൽ അലക്സാണ്ടർ വിജയിച്ചെങ്കിലും പോറസിന്റെ വ്യക്തിത്വത്തിൽ മതിപ്പുതോന്നിയതിനാൽ രാജ്യം തിരിച്ചു നൽകി.

* വുളാർ തടാകത്തിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന നദി ഝലമാണ്. തുൾ ബുൾ പദ്ധതി വുളാർ തടാകത്തിലാ ണ്. ഇതൊരു "navigation lock-cum-control structure" ആണ്. ഝലം നദിയിൽ ജലപവാഹം കുറയുമ്പോൾ വുളാർ തടാകത്തിലെ ജലം പ്രയോജനപ്പെടുത്താൻ തുൾ ബുൾ പദ്ധതി ലക്ഷ്യമിടുന്നു.

* 1984-ൽ നിർമാണം ആരംഭിച്ച പദ്ധതി 1987-ൽ പാകിസ്താന്റെ എതിർപ്പുകാരണം നിർത്തിവച്ചു.

* ജമ്മു കശ്മീരിലെ യുറി പദ്ധതി ഝലത്തിലാണ്.

ചിനാബ് 
* പൗരാണിക നാമം അശ്കിനി. ചന്ദ്ര, ഭാഗ എന്നീ നദികൾ യോജിച്ച് രൂപംകൊള്ളുന്നു.

* ചന്ദ്ര നദി എന്ന് പേരിനർഥമുള്ള നദിയാണ് ചിനാബ്. സംസ്കൃതത്തിൽ ഇസ്മതി എന്നും അറിയ പ്പെട്ടിരുന്ന നദിയെ പുരാതന ഗ്രീക്കുകാർ വിളിച്ചിരുന്ന പേരാണ് Acesines. 

* ചിനാബിന് 960 കി.മീ, നീളമുണ്ട്. സിന്ധു നദീജല ഉടമ്പടി പ്രകാരം ചിനാബിലെ ജലം പാകിസ്താന് അവകാശപ്പെട്ടതാണ്.

* ജമ്മു കശ്മീരിലെ ദുൽഹസ്തി, സലാൽ,ബാഗ്ലിഹാർ പദ്ധതികൾ ചിനാബിലാണ്.

* ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയരമുള്ള റെയിൽപ്പാലം ജമ്മു കശ്മീരിലെ കത്രയിൽ നിർമിക്കുന്ന ചിനാബ് പാലമാണ് (1053 അടി).

രാവി 
* പരുഷ്ണി, ഐരാവതി എന്നീ പൗരാണിക നാമങ്ങളിൽ അറിയപ്പെട്ടിരുന്ന നദിയുടെ തുടക്കം ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെ ചംബാ ജില്ലയിലാണ്. നീളം 720 കിലോ മീറ്ററാണ്.

* തെയിൻ ഡാം അഥവാ രജിത് സാഗർ അണക്കെട്ട് രാവിയിലാണ്. പഞ്ചാബിലെ ഏറ്റവും വലിയ ജലവൈദ്യുത പദ്ധതിയാണിത്.

* ലാഹോറിലെ നദി എന്നറിയപ്പെടുന്ന രാവിയുടെ തീരത്താണ് ജഹാംഗീറിന്റെയും നൂർജഹാന്റെയും ശവകുടീരങ്ങൾ.

* വേദകാലത്ത് ദശരാജയുദ്ധം നടന്നത് പരുഷ്ണി നദിയുടെ തീരത്തുവച്ചാണ്.

ബിയാസ് 
* സംസ്കൃത നാമം വിപാസ. ഗ്രീക്കുകാർ വിളിച്ചിരുന്ന
പേര് Hyphasis. ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെ ഹിമാലയനിരകളിൽ ഉദ്ഭവം.

* ബിയാസ് 470 കി.മീ. ഒഴുകി സത് ലജിൽ ചേരുന്നു.

* ബിയാസിന്റെ രക്ഷാപുരുഷൻ വേദവ്യാസനെന്നാണ് വിശ്വാസം.

* സിന്ധുവിന്റെ അഞ്ചു പോഷകനദികളിൽ ബിയാസ് മാത്രമാണ് പാകിസ്താനിലേക്ക് കടക്കാത്തത്.

* പോങ് അണക്കെട്ട് ബിയാസിലാണ്.

സത് ലജ് 
* പ്രാചീന നാമം ശതദ്രു.

* പഞ്ചാബ് നദികളിൽ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയത്. സിന്ധുവിന്റെ പോഷകനദികളിൽ ഏറ്റവും പടിഞ്ഞാറേയറ്റത്തേത്.

* സത് ലജിലാണ് ഭക്രാനംഗൽ അണക്കെട്ട്. ഭക്രാഡാമിന്റെ റിസർവോയറാണ് ഗോവിന്ദ് സാഗർ. സിഖ് ഗുരുവായിരുന്ന ഗോബിന്ദ് സിങിന്റെ ബഹുമാനാർഥമാണ് ഈ പേര്.

* ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെ ബിലാസ്പർ മേഖലയിൽ ഭക്ര ഗ്രാമത്തിൽ ഭക്രാ ഡാം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.

* തെഹ് രി ഡാം കഴിഞ്ഞാൽ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ അണക്കെട്ടാണിത് (225.55 മീറ്റർ).

* ആധുനിക ഇന്ത്യയിലെ ക്ഷേത്രമെന്നാണ് ഈ അണക്കെട്ടിന്റെ ഉദ്ഘാടനവേളയിൽ പ്രധാനമന്ത്രി ജവാഹർലാൽ നെഹ്രു അതിനെ വിശേഷിപ്പിച്ചത് (1963).

* ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ജല വൈദ്യുത പദ്ധതികളിലൊന്നായ നാത്പ ജക്രി പദ്ധതി നിർമിച്ചിരി ക്കുന്നത് സത് ലജിലാണ്.

* ഇന്ദിരാ ഗാന്ധി കനാൽ ആരംഭിക്കുന്നത് പഞ്ചാബിൽവച്ച് സത് ലജിൽ നിന്നാണ്. പഞ്ചാബ്, ഹരിയാന, രാജസ്ഥാൻ എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന കനാൽ രാജസ്ഥാനിലാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ദൂരം പിന്നിടുന്നത്.

* സുൽത്താൻപൂരിലെ ഹരികെ തടയണയിൽനിന്ന് ആരംഭിക്കുന്ന കനാൽ രാജസ്ഥാനിലെ ജയ്സാൽമീറിനുസമീപം രാംഗഢിൽ അവസാനിക്കുമ്പോൾ 650 കിലോമീറ്റർ പിന്നിട്ട് ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളംകൂടിയ കനാലുകളിലൊന്ന് എന്ന വിശേഷണം സ്വന്ത മാക്കുന്നു.

സിന്ധു നദീജല കരാർ 
* സിന്ധുവിലെയും അഞ്ച് പോഷകനദികളിലെയും ജലം പങ്കിടുന്നതു സംബന്ധിച്ച സിന്ധു നദീജല കരാർ 1960 സെപ്തംബർ 19-ന് ഇന്ത്യയും പാകിസ്താനും ഒപ്പുവെച്ചു.

* ലോക ബാങ്ക് ഈ കരാറിലെ മൂന്നാം കക്ഷിയായിരുന്നു.

* കരാർ പ്രകാരം സിന്ധുനദീവ്യൂഹത്തിലെ പടിഞ്ഞാറുഭാഗത്തെ നദികളായ സിന്ധു, ഝലം, ചിനാബ് എന്നിവയിലെ ജലത്തിൽ പാകിസ്താന് അവകാശം ലഭിച്ചു.

* കിഴക്കൻ ഭാഗത്തെ സത് ലജ്, ബിയാസ്, രവി എന്നീ നദികളിലെയും അവയുടെ പോഷക നദികളിലെയും ജലം പാകിസ്താനിലേക്ക് കടക്കുംമുമ്പ് ഉപയോഗിക്കാൻ ഇന്ത്യക്കും അവകാശം വ്യവസ്ഥ ചെയ്തു .

* കറാച്ചിയിൽവച്ച് ജവാഹർലാൽ നെഹ്രുവും പാക് പ്രസിഡന്റ് അയുബ്ഖാനും ഒപ്പുവെച്ച സിന്ധു നദീജല കരാറിന് മധ്യസ്ഥത വഹിച്ചത് ലോകബാങ്ക്.

ഉപദ്വീപീയ നദികൾ
* ഉപദ്വീപീയ പീOഭൂമിയിലെ ഉയർന്ന പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്ന് ഉദ്ഭവിക്കുന്ന നദികൾ ഉപദ്വീപീയ നദികൾ എന്നാണറിയപ്പെടുന്നത്. ഈ നദികളിലെ നീരൊഴുക്ക് പൂർണമായും മഴയെ ആശ്രയിച്ചായതിനാൽ വേനൽക്കാലത്ത് വെള്ളം തീരെ കുറവായിരിക്കും.

* ഇന്ത്യയുടെ ജലസമ്പത്തിന്റെ 30 ശതമാനം മാത്രം പ്രദാനം ചെയ്യുന്ന ഉപദ്വീപീയ നദികൾ, ഹിമാലയൻ - നദികളെക്കാൾ പഴക്കമുള്ളവയാണ്.

* ഗോദാവരി, കൃഷ്ണ, കാവേരി, മഹാനദി, നർമദ, തപ്തി എന്നിവയാണ് ഇവയിൽ പ്രധാനം.

* കിഴക്കോട്ടൊഴുകുന്ന ഉപദ്വീപീയ നദികൾ ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിലും

* പടിഞ്ഞാറോട്ടൊഴുകുന്നവ അറേബ്യൻ കടലിലും പതിക്കുന്നു.

* ഗോദാവരി, കൃഷ്ണ, കാവേരി തുടങ്ങിയവ ആദ്യ ഗണത്തിലും നർമദ, തപ്തി, മാഹി, സബർമതി എന്നിവ രണ്ടാമത്തെതിലും ഉൾപ്പെടുന്നു.
കിഴക്കോട്ടൊഴുകുന്ന നദികൾ 
ഗോദാവരി 
* ഡക്കാണിലെ നദികളിൽ ഏറ്റവും നീളമുള്ളതും വലിപ്പമുള്ളതുമായ നദിയാണ് 
ഗോദാവരി (1465 കി.മീ.).

* പോഷക നദികൾ: ഇന്ദ്രാവതി, ശബരി, പ്രവര, പൂർണ, പ്രാൺഹിത, മാന്ജിറ .

* പൂർണമായി ഇന്ത്യയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന നദികളിൽ നീളത്തിൽ ഒന്നാം സ്ഥാനമുള്ള നദിയാണ് ഗോദാവരി.

* മഹാരാഷ്ടയിൽ നാസിക് ജില്ലയിലെ ത്രയംബക് ഗ്രാമത്തിൽ ഉദ്ഭവിക്കുന്നു. ആന്ധ്രാ സംസ്ഥാനത്തിലൂടെയും ഒഴുകുന്നു.

* ഗംഗയെക്കാൾ പഴക്കമുള്ളതിനാൽ വൃദ്ധഗംഗ എന്ന അപരനാമത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്നു.

* ഗോദാവരിയിലാണ് ജയകവാടി, പോച്ചമ്പാട് പദ്ധതികൾ.

* പോഷകനദിയായ മാന്ജിറയിലാണ് നിസാം സാഗർ പദ്ധതി.

* ഉപദ്വീപീയ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദിയാണ് ഗോദാവരി.

* ഇന്ത്യയിലെ നദികളിൽ നീളത്തിൽ രണ്ടാം സ്ഥാനവും ഗോദാവരിക്കാണ്.

* ഗോദാവരിയുടെ തീരത്തുള്ള ഏറ്റവും വലിയ നഗരമാണ് നാസിക്.

* ആന്ധ്രാപ്രദേശിൽ ഗോദാവരിയുടെ തീരത്തുള്ള ഏറ്റവും വലിയ നഗരം രാജമുന്ദിയാണ്.

* കുംഭമേള നടക്കുന്ന നാല് സ്ഥലങ്ങളിലൊന്നായ നാസിക് ഗോദാവരിയുടെ തീരത്താണ്.

* ഗോദാവരിയുടെ തീരത്തുള്ള പ്രതിഷ്ഠാൻ ആയിരുന്നു ശതവാഹന വംശത്തിന്റെ തലസ്ഥാനം.

* ഗോദാവരിയുടെ കിഴക്കോട്ട് തിരിയുന്ന കൈവഴി ഗൗതമി ഗോദാവരിയെന്നും പടിഞ്ഞാറോട്ട് പോകുന്നത് വസിഷ്ഠ ഗോദാവരിയെന്നും അറിയപ്പെടുന്നു.

മഹാനദി 
* ഛത്തിസ്ഗഢ്, പശ്ചിമ ബംഗാൾ എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിലൂടെ ഒഴുകുന്ന മഹാനദിയുടെ നീളം 858 കിലോമീറ്ററാണ്.

* പ്രധാന പോഷക നദികളിൽ പെട്ടതാണ് ഇബ്, ടെൽ എന്നിവ.

* ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ അണക്കെട്ടായ ഹിരാക്കുഡ് മഹാനദിയിലാണ്. 

* ഹിരാക്കുഡ് റിസർവോയറിലാണ് Cattle Island  ഇതിൽ മനുഷ്യവാസമില്ല, കന്നുകാലികളേയുള്ളു. 

* ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ സ്വകാര്യവത്കരിക്കപ്പെട്ട നദിയായ ഷിയോനാഥ് മഹാനദിയുടെ പോഷകനദിയാണ് (ആ നടപടി പിന്നീട് റദ്ദാക്കി).

* ഒറീസയുടെ ദുഃഖം എന്നറിയപ്പെടുത് മഹാനദിയാണ്.

* ലോകത്തിലെ ഏക ചരിഞ്ഞ ക്ഷേത്രമാണ് മഹാനദിയുടെ തീരത്തുള്ള The Leaning Temple of Huma. ഇത് ശിവനു സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

കൃഷ്ണ 
* മഹാരാഷ്ട്രയിൽ മഹാബലേശ്വറിനു സമീപം ആരംഭിക്കുന്നു. നീർവാർച്ചാ പ്രദേശം മഹാരാഷ്ട്ര, കർണാടകം, ആന്ധ്രാപ്രദേശ് എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിലായി വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്നു. 1290 കി.മീ. നീളമുണ്ട്.

* ശ്രീശൈലം, നാഗാർജുന സാഗർ, അലമാട്ടി എന്നീ പദ്ധതികൾ കൃഷണയിലാണ്. * ശ്രീശൈലം പദ്ധതി നല്ലമലയിലെ മലയിടുക്കിലാണ്.

* കൃഷ്ണയിൽനിന്ന് ചെന്നൈ നഗരത്തിലേക്ക് കുടിവെള്ളം എത്തിക്കാനുള്ള പദ്ധതിയാണ് തെലുങ്കു ഗംഗ.

* കൃഷ്ണയുടെ തീരത്ത് മഹാരാഷ്ട്രയിലുള്ള ഏറ്റവും വലിയ നഗരം സാംഗ്ലിയാണ്. സത്താറയാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന നഗരം.

* ആന്ധാപ്രദേശിൽ കൃഷ്ണാതീരത്തുള്ള ഏറ്റവും വലിയ നഗരം വിജയവാഡയാണ്.

* കൃഷ്ണയുടെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട പോഷകനദി തുംഗഭദ്രയാണ്.

* തുംഗ, ഭദ്ര എന്നീ നദികൾ ചേർന്നാണ് തുംഗഭദ്ര രൂപംകൊള്ളുന്നത്.

* വിജയ നഗര സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്ന ഹമ്പി തുംഗഭദ്രയുടെ തീരത്താണ്.

* കോയ്ന, ഭീമ, മലപ്രഭ, ഘടപ്രഭ, മുസി, ധൂത് ഗംഗ എന്നിവയാണ് മറ്റു പ്രധാന പോഷക നദികൾ.

* തെലുങ്കുഗംഗ, അർധഗംഗ എന്നീ പേരുകളിൽ കൃഷ്ണ പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നു.

കാവേരി 
* കർണാടകത്തിലെ കുടകുജില്ലയിലെ ബ്രഹ്മഗിരിയിലെ തലക്കാവേരി തടാകത്തിൽനിന്നാണ് തുടക്കം.

* 765 കിലോമീറ്ററാണ് കാവേരിയുടെ നീളം. തമിഴ്നാട്ടിലൂടെയും നദി ഒഴുകുന്നു.

* കബനി, അമരാവതി, ഭവാനി തുടങ്ങിയവ പോഷക നദികളിൽ പെടുന്നു.

* ശിവസമുദ്രം, ശ്രീരംഗം എന്നീ ദ്വീപുകളും ഹോഗനക്കൽ വെള്ളച്ചാട്ടവും കാവേരിയിലാണ്.

* ഗംഗയെപ്പോലെ ജനോപകാരപ്രദമായി ഒഴുകുന്ന പുണ്യനദിയാണ് കാവേരി. അതിനാൽ ദക്ഷിണ ഗംഗ എന്നു വിളിക്കപ്പെടുന്നു.

* ചോള രാജ്യത്തെ പ്രധാന നദിയായിരുന്നു കാവേരി

* മേട്ടൂർ ഡാമിന്റെ റിസർവോയറിന്റെ പേരാണ് സ്റ്റാൻലി.

* കരികാലൻ ഒന്നാം ശതകത്തിൽ കാവേരിയിൽ പണികഴിപ്പിച്ച കല്ലണ ആണ് ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ അണക്കെട്ട്. ഇപ്പോൾ ഗ്രാൻഡ് അണക്കെട്ട് എന്നറിയപ്പെടുന്നു.

* തമിഴ്നാട്ടിലെ പൂംപുഹാറിനു സമീപം കാവേരി ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ ചേരുന്നു.

* കൃഷ്ണരാജസാഗർ ഡാം കാവേരിയിലാണ്. ഇതിനു സമീപമാണ് മൈസൂറിലെ വൃന്ദാവൻ ഗാർഡൻസ്.

അറേബ്യൻ കടലിൽ പതിക്കുന്ന പ്രധാന നദികൾ 
നർമദ
* പേരിനർഥം സന്തോഷം നൽകുന്നത് എന്നാണ്. നീളം 1290 കി.മീ. 

* ഇന്ത്യയിൽ ഭ്രംശ താഴ്വരയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന നദികളാണ് നർമദ, താപ്തി, മാഹി, സബർമതി എന്നിവ.

* മധ്യപ്രദേശിലെ അമർകാണ്ടക് മലനിരകളിലാണ് നർമദ ഉദ്ഭവിക്കുന്നത്.

* വിന്ധ്യ- സാത്പുര നിരകൾക്കിടയിലൂടെയാണ് നർമദയുടെ പ്രയാണം.

* നർമദാ തീരത്താണ് മാർബിൾ റോക്ക്സ്.

* ഓംകാരേശ്വർ ദീപ്, ധ്വാന്ധർ വെള്ളച്ചാട്ടം എന്നിവ നർമദയിലാണ്.

* സർദാർ സരോവർ പദ്ധതി നർമദയിലാണ്,

* നർമദയുടെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ പോഷക നദി- താവ

* ഹിരൺ, ബന്ജൻ തുടങ്ങിയവ പോഷക നദികളിൽ പെടുന്നു.

* ഇന്ത്യയിൽ പടിഞ്ഞാറോട്ടൊഴുകുന്ന നദികളിൽ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയത്-നർമദ

* ഇന്ത്യയിൽ ഭംശതാഴ്വരയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ഏറ്റവും വലിയ നദി- നർമദ

* ഉത്തരേന്ത്യയെ രാജ്യത്തിന്റെ ഇതരഭാഗവുമായി വേർതിരിക്കുന്ന നദിയെന്നറിയപ്പെടുന്നത് നർമദയാണ്. 

* കൻഹ നാഷണൽ പാർക്ക് നർമദയ്ക്ക് സമീപമാണ്.

* റുഡ്യാർഡ് കിപ്ലിങിന്റെ ജംഗിൾ ബുക്ക് എന്ന നോവലിന്റെ പശ്ചാത്തലം കൻഹ വനങ്ങളാണ്. 

* ഇന്ത്യയിൽ ഡെൽറ്റ രൂപംകൊള്ളാത്ത നദികളിൽ ഏറ്റവും വലുതാണ് നർമദ.

താപ്തി 
* മധ്യപ്രദേശിലെ സാത്പുരാ നിരകളിൽ തുടക്കം.

* മധ്യപ്രദേശ്, മഹാരാഷ്ട്ര, ഗുജറാത്ത് എന്നി സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ തടപദേശം വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന നദി സൂറത്ത് നഗരത്തിനു സമീപം കടലിൽച്ചേരുന്നു. 
താപ്തിയുടെ നീളം 724 കി.മീ.

* ആനർ, ഗിർന തുടങ്ങിയവ പോഷക നദികളിൽ പെടുന്നു.

* നർമദ- താപ്തി താഴ്വരകളെ വേർതിരിക്കുന്നത് സാത്പുര മലനിരകളാണ്. ഉകായ്, കക്രാപാറ പദ്ധതികൾ താപ്തിയിലാണ്. 

* തപ്തിയുടെ തീരത്തുള്ള പ്രധാന നഗരമാണ് ഗുജറാത്തിലെ സൂറത്ത്. 

* സൂറത്ത് ഇന്ത്യയുടെ വജ്രനഗരം എന്നറിയപ്പെടുന്നു.

* മധ്യപ്രദേശിലെ ബേതുൾ, മുൾട്ടായി, ബർഹാൻപൂർ എന്നിവയും തപ്തിയുടെ തീരത്താണ്.
സബർമതി 

* രാജസ്ഥാനിലെ ആരവല്ലി മലനിരകളിൽ ഉദ്ഭവിച്ച് ഗുജറാത്തിലൂടെയും ഒഴുകി ഖംഭാത് ഉൾക്കടലിൽ പതിക്കുന്ന നദിയാണ് സബർമതി. 

* 371 കിലോമീറ്ററാണ് സബർമതിയുടെ നീളം, 

* സബർമതിയുടെ തീരത്താണ് അഹമ്മദാബാദ്. ഗാന്ധിജിയുടെ സബർമതി ആശ്രമം ഇവിടെയാണ്.

* ഗുജറാത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായ ഗാന്ധിനഗറും സബർമതിയുടെ തീരത്താണ്.

മാഹി 
* മധ്യപ്രദേശിൽ വിന്ധ്യ പർവതത്തിന്റെ വടക്കേച്ചെരുവിൽ ആരംഭിച്ച് ഖംഭാത് ഉൾക്കടലിൽ പതിക്കുന്ന മാഹി നദിയുടെ തടപദേശം മധ്യപ്രദേശ്, ഗുജറാത്ത്, രാജസ്ഥാൻ എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിലാണ്. 500 കിലോമീറ്ററാണ് നീളം.

പുഷ്കരം എന്ന ആഘോഷം 
* നദികളെ ആരാധിക്കുന്നതിന് ഇന്ത്യയിൽ നടക്കുന്ന ആഘോഷമാണ് പുഷ്കരം എന്ന സ്നാന മഹോത്സവം. ഇതിന്റെ തീയതി നിശ്ചയിക്കുന്നത് വ്യാഴ ഗ്രഹത്തിന്റെ സ്ഥാനത്തിനനുസരണമായിട്ടാണ്.

* വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിലെ 12 പ്രധാന നദികളുടെ തീരത്തെ തീർഥാടന കേന്ദ്രങ്ങളിലാണ് ഈ ആഘോഷം നടക്കുന്നത്. 

* ഗംഗ, നർമദ, സരസ്വതി, യമുന, ഗോദാവരി, കൃഷ്ണ, കാവേരി, ഭീമ, തപ്തി, തുംഗഭദ്ര, സിന്ധു, പ്രാൺഹിത എന്നിവയാണ് 12 പ്രധാനനദികൾ.

* ആഘോഷം എല്ലാ വർഷവും നടക്കാറുണ്ടെങ്കിലും 12 വർഷം ഇടവേളയിലാണ് ഓരോ നദീതീരത്തും ആഘോഷം നടക്കുന്നത്.

* കൂടാതെ തമിഴ്നാട്ടിൽ താമ്രപർണി നദിയുടെ തീരത്ത് പുഷ്കരം നടത്തുന്നുണ്ട്.

വെള്ളച്ചാട്ടങ്ങൾ 
* ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ വെള്ളച്ചാട്ടമായ (253 മീ.) ജോഗ് അഥവ ഗെർസോപ്പ വെള്ളച്ചാട്ടം കർണാടകത്തിലെ ശരാവതി നദിയിലാണ്.

* ചിത്രകോട് വെള്ളച്ചാട്ടം ഇന്ദ്രാവതി നദിയിലാണ് (ഛത്തിസ്ഗഢ്).

* ഗോവയിൽ മണ്ഡോവി നദിയിലാണ് ധൂത് സാഗർ വെള്ളച്ചാട്ടം.

* ഗോവയുടെ ജീവരേഖ എന്നറിയപ്പെ ടുന്ന നദിയാണ് മണ്ഡോവി.

മറ്റു ചില വസ്തുതകൾ 
* ഇന്ത്യൻ നദികളിൽ ഏറ്റവും വേഗത്തിലൊഴുകുന്നത് ടീസ്റ്റയാണ്.

* സിക്കിമിന്റെ ജീവരേഖ എന്നാണിതറിയപ്പെടുന്നത്.

* ഏതേത് നദികളുടെ നിക്ഷേപണ ഫലമായിട്ടാണ് രുപം കൊണ്ടിട്ടുള്ളത് എന്നതിനെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഇന്ത്യയുടെ ഉത്തര മഹാസമതലത്തെ (സിന്ധു-ഗംഗ -ബ്രഹ്മപുത്ര സമതലം) പല ഭാഗങ്ങളായി തിരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

* സിന്ധുവും പോഷക നദികളും ചേർന്ന് സൃഷ്ടിച്ചത്: പഞ്ചാബ്-ഹരിയാന സമതലം.

* ലൂണി - സരസ്വതി നദികൾ ചേർന്ന് സൃഷ്ടിച്ചത്: രാജസ്ഥാനിലെ മരുസ്ഥലി ബാഗർ സമതലങ്ങൾ

* ഗംഗയും പോഷക നദികളും ചേർന്ന് സൃഷ്ടിച്ചത്: ഗംഗാ സമതലം

* ബ്രഹ്മപുത്രയും പോഷക നദികളും ചേർന്ന് സൃഷ്ടിച്ചത്: ആസാമിലെ ബ്രഹ്മപുത്രാ സമതലം.

കരബദ്ധ (ലാൻഡ് ലോക്ക്) നദി-ലൂണി 
* രാജസ്ഥാനിലെ അജ്മീറിനു സമീപം ആരവല്ലി മലനിരകളിലെ പുഷ്കർ താഴ്വരയിൽ ഉദ്ഭവിക്കുന്നു.

* 530 കിലോമീറ്റർ ഒഴുകിയശേഷം ഗുജറാത്തിലെ റാൺ ഓഫ് കച്ചിൽ അവസാനിക്കുന്നു.

* ഇന്ത്യയിലെ കരബദ്ധ (ലാൻഡ് ലോക്ക്ഡ്) നദി എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ജലത്തിന് ഉപ്പുരസമുള്ളതിനാൽ ലവണവാരി എന്നുമറിയപ്പെടുന്നു. 

* പുഷ്കർ തടാകം ഈ നദിയിലാണ്.

ഇനി നദികളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചില ചോദ്യോത്തരങ്ങൾ പഠിക്കാം..
1. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളംകൂടിയ നദിയേത്?
- ഗംഗ (2525 കി.മീ.)

2.ഇന്ത്യയുടെ ദേശീയ നദി ഏതാണ്?
- ഗംഗ

3. ഗംഗയുടെ ഉദ്ഭവസ്ഥാനം എവിടെയാണ്?
- ഗായ്മുഖ് (ഗംഗോത്രി ഗ്ലേസിയർ)

4. ഗംഗയുടെ പതനസ്ഥാനമേത്?
- ബംഗാൾ ഉൾക്കടൽ

5.എത്ര ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങളിലൂടെ ഗംഗ ഒഴുകുന്നു?
- നാല്

6. ഭാഗീരഥി, അളകനന്ദ എന്നിവ കൂടിച്ചേർന്ന് ഗംഗയായി മാറുന്നത് എവിടെവെച്ച്?
*ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ദേവപ്രയാഗ്

7. ഗംഗാനദി സമതലപ്രദേശത്തേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നത് എവിടെയാണ്?
*ഋഷികേശ്

8. ഗംഗയുടെ ഏറ്റവും വലിയ പോഷകനദിയേത്?
*യമുന

9. ഗംഗയെ ഇന്ത്യയുടെ ദേശീയനദിയായി പ്രഖ്യാപിച്ചതെന്ന്
*2008 നവംബർ

10. യമുന ഗംഗയ്ക്കൊപ്പം ചേരുന്നത് എവിടെവെച്ചാണ്?
*അലഹാബാദ്

11. എവിടെയാണ് ത്രിവേണി സംഗമം?
*അലഹാബാദ്

12. ബംഗ്ലാദേശിലേക്കൊഴുകുന്ന ഗംഗയുടെ കൈവഴിയേത്?
*പത്മ

13. ഡൽഹി, ആഗ്ര, മഥുര എന്നിവിടങ്ങളിലൂടെ ഒഴു കുന്ന നദിയേത്?
*ഗംഗ

14. പുരാണങ്ങളിൽ 'കാളിന്ദി" എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന നദിയുടെ ഇപ്പോഴത്തെ പേരെന്ത്?
*യമുന

15. ലോകത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ അഭ്രം ഉത് പാദിപ്പിക്കുന്ന രാജ്യമേത്?
*ഇന്ത്യ

16. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ കൽക്കരിപ്പാടമേത്?
*റാണി ഗഞ്ച് (പശ്ചിമ ബംഗാൾ)

17. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ജലസമൃദ്ധമായ നദിയേത്?
*ബ്രഹ്മപുത്ര 

18.‘സാങ്പോ' എന്ന പേരിൽ ടിബറ്റിൽ അറിയപ്പെടുന്ന നദിയേത്?
*ബ്രഹ്മപുത്ര 

19.'ദിഹാങ്’ എന്ന് അരുണാചൽപ്രദേശിൽ വിളിക്കപ്പെടുന്ന നദിയേത്?
*ബ്രഹ്മപുത്ര 

20.ബ്രഹ്മപുത്രാ നദിയിലുള്ള ബൃഹത്തായ ദ്വീപേത്?
*മാജുലി 

21.ഇന്ത്യയിലെ പടിഞ്ഞാറോട്ട് ഒഴുകുന്ന ഏറ്റവും വലിയ നദിയേത്?
*നർമദ 

22. ഇന്ത്യയെ വടക്കേ ഇന്ത്യ, തെക്കേ ഇന്ത്യ എന്നിങ്ങനെ വേർതിരിക്കുന്ന നദിയേത്?
*നർമദ 

23.നീളത്തിലും വലുപ്പത്തിലും ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ഒന്നാമത്തെ നദിയേത്?
*ഗോദാവരി

24.മഹാരാഷ്ട്രയിലെ നാസിക്കിലെ ത്രയംബകേശ്വരത്തുനിന്നും ഉദ്ഭവിക്കുന്ന നദിയേത്?
*ഗോദാവരി 

25. വെള്ളപ്പൊക്ക നിയന്ത്രണാർഥമുള്ള ശ്രീരാമ സാഗർ പ്രൊജക്ട് അഥവാ പോച്ചമ്പാടു പ്രൊജക്ട് ഏതു നദിയിലാണ്?
*ഗോദാവരി 

26.നാസിക്ക്, രാജമുന്ദ്രി എന്നീ പട്ടണങ്ങൾ ഏതു നദിയുടെ തീരത്താണ്?
*ഗോദാവരി 

27.ഛത്തീസ്ഗഢിലെ ദണ്ഡകാരണ്യത്തിൽ ഉദ്ഭവിച്ച് ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിലേക്കൊഴുകുന്ന പ്രധാന നദിയേത്?
*മഹാനദി

28.സാംബൽപ്പൂർ,കട്ടക്ക് എന്നീ നഗരങ്ങൾ ഏതു നദിയുടെ തീരത്താണ്?
*മഹാനദിയുടെ

29.ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ നദി ഏതാണ്?
*കൃഷ്ണ

30.മഹാരാഷ്ട്രയിൽ പശ്ചിമഘട്ടമലനിരയിലുള്ള മഹബലേശ്വറിൽ നിന്നു ഉദ്ഭവിക്കുന്ന പ്രധാന നദിയേത്?
*കൃഷ്ണ

31.ഏറ്റവും കൂടുതൽ സംസ്ഥാനങ്ങളിലൂടെ ഒഴുകുന്ന തെക്കേ ഇന്ത്യയിലെ നദിയേത്?
*കൃഷ്ണ

32.വിജയവാഡ നഗരം ഏതു നദിയുടെ തീരത്താണ്?
*കൃഷ്ണയുടെ

33.കർണാടക സംസ്ഥാനത്തെ കുടക് ജില്ലയിലുള്ള കാവേരി നദിയുടെ ഉദ്ഭവസ്ഥാനമേത്?
*തലക്കാവേരി

34.ശ്രീരംഗപട്ടണം, ഈറോഡ്, തിരുച്ചിറപ്പിള്ളി, തഞ്ചാവൂർ, കുംബകോണം എന്നീ പട്ടണങ്ങൾ ഏതു നദിയുടെ തീരത്താണ്?
*കാവേരിയുടെ

35.ശ്രീരംഗപട്ടണം, ശിവനാസമുദ്രം എന്നീ ദ്വീപുകൾ ഏതു നദിയിലാണ്?
*കാവേരിയിൽ

36.മരുഭൂമിയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ഇന്ത്യയിലെ നദിയേത്?
*ലൂണി

37.ഭ്രംശതാഴ്വരയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ഇന്ത്യയിലെ നദിയേത്?
*നർമദ

38.ഏതു നദിയുടെ കൈവഴിയാണ് ബംഗ്ലാദേശിൽ 'ജമുന' എന്നറിയപ്പെടുന്നത്?
*ബ്രഹ്മപുത്രയുടെ

39.സിന്ധുനദി ഇന്ത്യയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന പ്രദേശമേത്?
*ലഡാക്കിലെ ലേ പട്ടണം (ജമ്മു-കശ്മീർ)

40.ഝലം, ചെനാബ്, രവി, ബിയാസ്, സത്ലജ് എന്നിവ ഏതു നദിയുടെ പോഷകനദികളാണ്?
*സിന്ധുവിന്റെ

41.'ചുവന്നനദി, അസമിന്റെ ദുഃഖം' എന്നിങ്ങനെ അറിയപ്പെടുന്നതേത്?
*ബ്രഹ്മപുത്ര

42.'ബിഹാറിന്റെ ദുഃഖം' എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദിയേത്?
*കോസി

43.'ബംഗാളിന്റെ ദുഃഖം' എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദിയേത്?
*ദാമോദർ

44.'വൃദ്ധ ഗംഗ' എന്ന അപരനാമത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്ന ഉപദ്വീപിയൻ നദിയേത്?
*ഗോദാവരി

45.'ദക്ഷിണഗംഗ' എന്നറിയപ്പെടുന്നത് ഏതു നദിയാണ്?
*കാവേരി

46.’ഒഡിഷയുടെ ദുഃഖം' എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദി ഏത്?
*മഹാനദി

47. കശ്മീരിലെ വൂളാർ തടാകത്തിലേക്ക് ഒഴുകിയ നദിയേത്?
*ഝലം

48. സിന്ധു നദിയുടെ ഇന്ത്യയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ഏറ്റവും നീളംകൂടിയ പോഷകനദിയേത്?
*ചിനാബ്

49.’ലാഹോറിലെ നദി’ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഏത്?
*രവി

50. സിന്ധു നദിയുടെ ഇന്ത്യയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ പോഷകനദിയത്?
*സത് ലജ്

51. വിന്ധ്യ-സത്പുര മലനിരകൾക്കിടയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന നദിയേത്?
*നർമദ

52.ഇന്ത്യയിലെ പടിഞ്ഞാറോട്ടൊഴുകുന്ന രണ്ടാമത്തെ വലിയ നദിയേത്?
*തപ്തി

53. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ വെള്ളച്ചാട്ടമേത്?
*കർണാടകത്തിലെ ജോഗ് വെള്ളച്ചാട്ടം

54. 253 മീറ്റർ ഉയരമുള്ള ജോഗ് വെള്ളച്ചാട്ടം ഏതു നദിയിലാണ്.
*ശരാവതി

55. ഗെർസോപ്പ് വെള്ളച്ചാട്ടം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നതേത്?
*ജോഗ് വെള്ളച്ചാട്ടം

56.'വെള്ളച്ചാട്ടങ്ങളുടെ നഗരം' എന്നറിയപ്പെടുന്നതേത്?
*ജാർഖണ്ഡിന്റെ തലസ്ഥാനമായ റാഞ്ചി

57. ഹൊഗെനാക്കൽ വെള്ളച്ചാട്ടം ഏതു നദിയിലാണ്?
*കാവേരി (തമിഴ്നാട്)

58.ഇന്ത്യയിലെ നയാഗ്ര' എന്നു വിളിക്കപ്പെടുന്ന വെള്ളച്ചാട്ടമേത്?
*ഹൊഗെനക്കൽ

59.കാവേരി നദിയിൽ കർണാടകത്തിലുള്ള പ്രസിദ്ധമായ വെള്ളച്ചാട്ടമേത്?
*ശിവസമുദ്രം വെള്ളച്ചാട്ടം

60.948 ജൂലായ്7-ന് നിലവിൽവന്ന സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ വിവിധോദ്ദേശ്യ നദീതടപദ്ധതി ഏത്?
*ദാമോദർവാലി

61.ദാമോദർവാലി പദ്ധതിയുടെ ഗുണഭോക്താക്കൾ ഏതെല്ലാം സംസ്ഥാനങ്ങളാണ്?
*പശ്ചിമബംഗാൾ, ജാർഖണ്ഡ്

62. റാണാപ്രതാപ് സാഗർഡാം ഏതു നദീതടപദ്ധതിയുടെ ഭാഗമാണ്?
*ചമ്പൽ

63. ഇന്ദിരാഗാന്ധി കനാൽ പ്രൊജക്ട് ഏതു സംസ്ഥാനത്താണ് ?
*രാജസ്ഥാൻ

64.ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയരമുള്ള അണക്കെട്ടേത്?
*തേഹ് രി അണക്കെട്ട് (ഉത്തരാഖണ്ഡ്)

65.ഏതു നദിയിലാണ് തേഹ് രി അണക്കെട്ടുള്ളത്?
*ഭാഗീരഥി

66.1957 ജനവരിയിൽ ഹിരാക്കുഡ്പദ്ധതി ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തതാര്?
*ജവാഹർലാൽ നെഹ്റു

67.ഏതു നദിയിലാണ് ഹിരാക്കുഡ് അണക്കെട്ടുള്ളത്?
*മഹാനദി

68. നാഗാർജുന സാഗർ അണക്കെട്ട് ഏതു നദിയിലാണ്?
*കൃഷണ

69. അലമാട്ടി, ശ്രീശൈലം അണക്കെട്ടുകൾ ഏതു നദിയിലാണ്?
*കാവേരി

70. മേട്ടൂർ അണക്കെട്ട് ഏതു നദിയിലാണ്?
*കാവേരി

71.ഭക്രാനംഗൽ വിവിധോദ്ദേശ്യപദ്ധതി ഏതു നദിയിലാണ്?
*സത് ലജ് 

72. ഇന്ത്യയിലെ വലിയ തടാകം ഏതാണ്?
*ചിൽക്ക

73.ഏതു കടലുമായി ചേർന്നുകിടക്കുന്ന തടാകമാണ് ചിൽക്ക?
*ബംഗാൾ ഉൾക്കടൽ

74. ചിൽക്ക തടാകത്തിലുള്ള പ്രസിദ്ധമായ പക്ഷിസങ്കേതമാണ്?
*നലബാൻ ദ്വീപ്

75. ബ്രക്ക് ഫാസ്റ്റ്, ഹണിമൂൺ, ബേർഡ് എന്നീ ദ്വീപുകൾ ഏതു തടാകത്തിലാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്?
*ചിൽക്ക

76.ഇന്ത്യയിലെ പ്രമുഖ ശുദ്ധജലതടാകങ്ങളിലൊന്നായ കൊല്ലേരു ഏതു സംസ്ഥാനത്താണ്?
*ആന്ധ്രാപ്രദേശ് 

77.കൃഷ്ണാ, ഗോദാവരി നദികൾക്കിടയിലായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന തടാകമേത്?
*കൊല്ലേരു

78.ആന്ധ്രാപ്രദേശ്, തമിഴ്നാട് സംസ്ഥാനങ്ങളിലായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന തടാകമേത്?
*പുലിക്കട്ട് 

79.’വേണാട്' എന്നു പേരുള്ള ദ്വീപ് ഏതു തടാകത്തിലാണുള്ളത്?
*പുലിക്കട്ട് 

80.ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ശുദ്ധജലതടാകമേത്?
*വൂളാർ

81. വൂളാർ തടാകം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത് ഏതു സംസ്ഥാനത്താണ്
*ജമ്മു-കശ്മീർ

82. ഇന്ത്യയിലെ ഏതു നഗരത്തിലാണ് പ്രസിദ്ധമായ ദാൽ താടകം?
*ശ്രീനഗർ (ജമ്മു-കശ്മീർ) 

83. ''ശ്രീനഗറിന്റെ രത്നം" എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന തടാകമേത്?
*ദാൽ താടകം

84.ഉൽക്കാപതനത്തെ തുടർന്നുണ്ടായ ഇന്ത്യയിലെ ഏക തടാകമേത്?
*ലോണാർ തടാകം

85. ഏതു സംസ്ഥാനത്തിലാണ് ലോണാർ തടാകം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്?
*മഹാരാഷ്ട്ര

86.ഹുസൈൻസാഗർ തടാകം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത് ഏതു നഗരത്തിലാണ്?
*ഹൈദരാബാദ്

87. ഒഴുകുന്ന തടാകം’ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഇന്ത്യയിലെ തടാകമേത്?
*ലോക്ടാക്ക് തടാകം (മണിപ്പൂർ)

88.പ്രധാന പക്ഷിസങ്കേതമായ നൽസരോവർ തടാകം ഏതു സംസ്ഥാനത്താണ്?
*ഗുജറാത്ത് 

89.ബ്രഹ്മസരോവരം,സൂരജ്കുണ്ഡ് എന്നിവ ഏതു സംസ്ഥാനത്തെ തടാകങ്ങളാണ്?
*ഹരിയാന

90.'തടാകങ്ങളുടെ നഗരം' എന്നാണറിയപ്പെടുന്ന രാജസ്ഥാനിലെ പട്ടണമേത്?
*ഉദയ്പുർ

91.സമുദ്രത്തോട് ചേർന്നല്ലാതെ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഉപ്പുജലതടാകമേത്?
*രാജസ്ഥാനിലെ സംഭാർ

92.പ്രസിദ്ധമായ പുഷകർ തടാകം ഏതു സംസ്ഥാനത്താണ്?
*രാജസ്ഥാൻ

93. ഗംഗാസാഗർ ദ്വീപ് ഏത് നദിയുടെ പതന സ്ഥാനത്താണ്?
- ഹൂഗ്ലി

94. ബംഗ്ലാദേശിലേക്ക് കടക്കുന്ന ഗംഗ അറിയപ്പെടുന്നത് ?
- പത്മ 

95. നിവേദിതാ സേതു ഏത് നദിയിലാണ് ?
- ഹൂഗ്ലി

96. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ജനക്കൂട്ടം രൂപംകൊള്ളുന്ന കുംഭമേള ?
- അലഹബാദ് 

97. ഗാമൺ ഇന്ത്യ ലിമിറ്റഡ് നിർമിച്ച് 1982-ൽ ഇന്ദിരാഗാന്ധി രാഷ്ട്രത്തിനു സമർപ്പിച്ച പാലം?
- മഹാത്മാ ഗാന്ധി സേതു 

98. യമുനയിൽ ചംബൽ വന്നു ചേരുന്ന സ്ഥലമാണ് ...........
- ഇട്ടാവ

99. ബഹ്മപുത്രയുടെ ഏറ്റവും വലിയ പോഷകനദി?
- സുബൻസിരി (442 km)

100. തെക്കനേഷ്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ശുദ്ധജലദ്വീപായ മജുലി ഏത് നദിയിലാണ് ?
- ബ്രഹ്മപുത്ര

101. ബംഗ്ളാദേശിലെ ഏറ്റവും വീതി കൂടിയ നദി?
- മേഘ്ന

102. കറാച്ചി തുറമുഖത്തിനു സമീപം അറേബ്യൻ കടലിൽ പതിക്കുന്ന നദി?
- സിന്ധു

103. വുളാർ തടാകത്തിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന നദി ?
- ഝലം

104. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ രണ്ടാമത്തെ നദിയാണ്?
- ഗോദാവരി (1465 കി.മീ.)

105. പൂർണ്ണമായും ഇന്ത്യയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദി?
- ഗോദാവരി

106. ഉപദ്വീപീയ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദി?
- ഗോദാവരി

107. ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ രണ്ടാമത്തെ ഉപദ്വീപീയ നദി?
- കൃഷ്ണ (1400 കി.മീ.)

108. ഇന്ത്യയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ജലം ഉൾക്കൊള്ളുന്ന നദി?
- ബ്രഹ്മപുത്ര

109. ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദി?
- സിന്ധു

110. ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ നദി?
- ഗോദാവരി

111. ഉപദ്വീപിയാൻ നദികളിൽ പടിഞ്ഞാറോട്ടൊഴുകുന്ന ഏറ്റവും വലിയ നദി?
- നർമദ (1312 കി.മീ.)

112. പടിഞ്ഞാറോട്ട് ഒഴുകുന്ന നദികളിൽ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ രണ്ടാമത്തെ നദി?
- താപ്തി


കേരളത്തിലെ നദികൾ 
113. പെരിയാറിൻറെ ഉത്ഭവസ്ഥാനം 
*സഹ്യപർവ്വതത്തിലെ ശിവഗിരിമല

114. കേരളത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ജലം വഹിക്കുന്ന നദി 
* പെരിയാർ

115. ശങ്കരാചാര്യർ "പൂർണ്ണ" എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ച നദി 
*പെരിയാർ

116. പെരിയാറിനോട് ആദ്യം ചേരുന്ന പോഷക നദി 
*മുല്ലയാർ

117. കേരളത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ അണക്കെട്ടുകൾ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്ന  നദി 
*പെരിയാർ

118. പെരിയാറിലെ ജലവൈദ്യുത പദ്ധതികൾ 
*പള്ളിവാസൽ, ചെങ്കുളം, പന്നിയാർ, നേര്യമംഗലം

119. പെരിയാറിൻറെ പോഷകനദികൾ 
*കട്ടപ്പനയാർ, മുല്ലയാർ, മുതിരപ്പുഴ, ചെറുതോണിയാർ, പെരുന്തുറയാർ

120. കിഴക്കോട്ടൊഴുകുന്ന കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ നദി 
*കബനി

121. കിഴക്കോട്ടൊഴുകുന്ന കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും ചെറിയ നദി 
*പാമ്പാർ

122. കടലിൽ പതിക്കുന്ന കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും ചെറിയ നദി 
*രാമപുരം നഗരം

123. ദക്ഷിണ കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും ചെറിയ നദി 
*അയിരൂർ പുഴ

124. പെരിയാർ നദി മംഗലപ്പുഴ, മാർത്താണ്ഡൻ പുഴ എന്നിങ്ങനെ രണ്ടായി പിരിയുന്ന സ്ഥലം 
*ആലുവ

125. പെരിയാർ തീരത്തുള്ള പ്രസിദ്ധ ക്രിസ്ത്യൻ തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രം  
* മലയാറ്റൂർ പള്ളി

126. ശങ്കരാചാര്യരുടെ ജന്മസ്ഥലമായ കാലടി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന നദീ തീരം 
*പെരിയാർ

127. ആലുവാ പുഴ, കാലടിപ്പുഴ എന്നീ പേരുകളിൽ അറിയപ്പെടുന്ന നദി 
*പെരിയാർ 

128. കേരളത്തിൻറെ നൈൽ എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദി 
*ഭാരതപ്പുഴ 

129. പൊന്നാനിപ്പുഴ, നിള എന്നൊക്കെ അറിയപ്പെടുന്ന നദി 
*ഭാരതപ്പുഴ 

130. പ്രാചീനകാലത്ത് പേരാർ എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന നദി 
*ഭാരതപ്പുഴ

131. കേരളത്തിൻറെ ഗംഗ, ദക്ഷിണ ഭാഗീരഥി എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദി 
*പമ്പ 

132. കേരളത്തിലെ മഞ്ഞ നദി എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദി 
*കുട്ട്യാടിപ്പുഴ 

133. മുരാട് പുഴ എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദി 
*കുട്ട്യാടിപ്പുഴ 

125. പയസ്വിനി എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദി 
*ചന്ദ്രഗിരിപ്പുഴ 

134. തലയാർ എന്ന് അറിയപ്പെട്ടിരുന്ന നദി 
*പാമ്പാർ 

135. അർത്ഥശാസ്ത്രത്തിൽ ചൂർണി എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെട്ട നദി..?
 *പെരിയാർ

136. ബാരിസ് എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെട്ട നദി ..?
*പമ്പാനദി

137. കേരളത്തിലെ 'ഇംഗ്ലീഷ് ചാനൽ' എന്നറിയപ്പെടുന്ന നദി..?
* മയ്യഴിപ്പുഴ

138. മലിനീകരണം ഏറ്റവും കുറവുള്ള നദി..?
*കുന്തിപ്പുഴ

139. സൈലന്റ് വാലിയിൽ നിന്ന് ഉത്ഭവിക്കുന്ന നദി..?
*തൂതപ്പുഴ


YouTube Video Channel - Click here
PSC Solved Question Papers ---> Click here 
PSC TODAY's EXAM RESULTS ---> Click here
PSC EXAM PROGRAMME -> Click here
CURRENT AFFAIRS QUESTIONS -> Click here
PSC Degree Level Questions & Answers - Click here
PSC 10th, +2 Level Questions & Answers - Click here
PSC SHORTLISTS -> Click here
PSC RANK LISTS -> Click here
TEACHING APTITUDE TEST (K-TET, C-TET,, etc.) ---> Click here
* SCERT KERALA TEXTBOOKS – FREE DOWNLOAD ---> Click here
* NCERT & CBSE TEXTBOOKS – FREE DOWNLOAD ---> Click here
* SCERT TEXTBOOKS SOLUTIONS FOR ALL CLASSES ---> Click here
* NCERT & CBSE TEXTBOOKS SOLUTIONS FOR ALL CLASSES ---> Click here